کامپوزیت، پوششی از مواد محکم است که روی مینای دندان قرار میگیرد. این پوشش بهمنظور رفع تیرگی، ترمیم دندانها، یکدست شدن و ازبینبرنده فاصله بین دندانها استفاده میشود. کامپوزیتهای ونیر، سرامیکی و رزین از جمله پرطرفدارترین نوع کامپوزیتها هستند. کیفیت و جلوه طبیعی کامپوزیت دندان به میزان زیادی به نوع آن و تبحر دندانپزشک بستگی دارد که بتواند کامپوزیت مناسب با جنس دندان را تشخیص دهد.
کامپوزیت دندان چیست
کامپوزیت دندان مادهای خمیری شکل از جنس رزین، کوارتز یا گلاس است که روی دندان قرار میگیرد. این ماده خمیری بهوسیله دندانپزشک با پیوند محکم روی مینا و عاج دندان قرار میگیرد. سپس با تابیدن نور، ماده خمیری حالت سفتی پیدا میکند و شبیه دندان طبیعی میشود. ترکیبات موجود در کامپوزیت بدون هرگونه ترکیب فلزی هستند و باعث بوی نامطبوع در دهان نمیشوند. پوشش کامپوزیت نقش زیادی در اصلاح طرح لبخند و نمای زیبا دندانها دارد. این فرایند بیخطر بوده و ظرف یک ساعت بهوسیله دندانپزشک انجام میشود.
کاربرد کامپوزیت دندان
بسیاری از افراد از کامپوزیت دندان برای رفع پوسیدگیهای جزئی روی دندان استفاده میکنند؛ درصورتیکه این روش کاربردهای بیشتری دارد. کامپوزیت میتواند دندانهای شکسته را ترمیم کند و باعث بهبود ظاهر دندانها شود. از کامپوزیت دندان میتوان بهعنوان روشی برای حذف فاصله میان دندانها نیز استفاده کرد. دندانهای دچار سایش، دارای لکهای زرد و قهوهای براثر نوشیدن چای و قهوه، دندانهای نامرتب و دندانهای در معرض پوسیدگی را میتوان با روش کامپوزیت دندان اصلاح کرد. علاوه بر این کامپوزیت دارای کاربردهای زیر نیز هست:
- صاف کردن دندانها
- سفید کردن دندانها
- محافظت دندانها در برابر سایش
- اصلاح فرم نامناسب دندانهای نیش یا دندانهای خرگوشی
انواع کامپوزیت
کامپوزیتها را بر اساس نحوه قرارگیری یا مواد تشکیلدهنده آنها دستهبندی میکنند. کامپوزیتهای خلفی، قدامی، ونیر و… از جمله انواع کامپوزیتها بر اساس محل قرارگیری هستند. دستهبندی کامپوزیتها بر اساس مواد تشکیلدهنده به شرح زیر است:
کامپوزیت سرامیکی یا پرسلن
پوششهای پرسلن از جمله مواد سرامیکی سخت هستند که مقاومت بالایی در برابر سایش دارند. این پوششها برای رفع مشکلات جدی مانند ناهمواری یا تغییر رنگ شدید دندانهای پیش و آسیاب استفاده میشوند. این تکنیک بادقت بسیار بالا و برای قالبگیری و اندازهگیری از ابزار کامپیوتری انجام میشود.
رزین کامپوزیت
رزینهای کامپوزیتی به دلیل دارا بودن رزین و مواد معدنی ساختاری چسبناک دارند و بهعنوان متداولترین شکل کامپوزیتها شناخته شدهاند. این کامپوزیتها خود به انواع ماکروفیل، میکروفیل، هیبریدی و نانو هیبریدی تقسیم میشوند. هر کدام از این انواع برحسب ذرات تشکیلدهنده دارای عمر متفاوت و همچنین نحوه استفاده متفاوتی هستند.
کامپوزیتهای ips
جدیدترین کامپوزیتهایی که در کلینیکهای دندانپزشکی استفاده میشوند، کامپوزیتهای ips هستند. این کامپوزیتها با لثه سازگارند و احتمال عفونت یا مشکلات ناشی از کامپوزیت را به حداقل میرسانند. این نوع کامپوزیت بهعنوان روش مناسبی برای ترمیم و شکستگی دندانها استفاده میشود.
مزایای کامپوزیت دندان
بسیاری از افراد تصور میکنند که پوشش کامپوزیت تنها جنبه زیبایی دارد؛ درحالیکه این تکنیک دارای مزایای بیشتری است که در ادامه به آنها میپردازیم:
- ترمیم شکستگی دندانها
- عدم وارد کردن آسیب به دندانهای مجاور
- امکان برداشتن کامپوزیت در هر زمان
- انجام شدن در کمترین زمان ممکن بدون بیحسی
- جلوه طبیعی به دندانها
- بدون نیاز به لابراتوار
- محافظت از دندانها در برابر رنگپریدگی
- پر کردن حفرههای دندانها
- اصلاح طرح لبخند و افزایش اعتمادبهنفس
- بدون عوارض جانبی مانند درد و خونریزی
- بودن نیاز به تراشیدگی مینای دندان
- ماندگاری 5 تا 7 سال
معایب کامپوزیت دندان
همانطور که گفته شد این روش بهعنوان راهکاری ایمن برای حذف تیرگی و ترمیم دندانهاست؛ اما در صورت عدم رعایت مراقبتهای بهداشتی و عادتهای تغذیهای نادرست عمر کامپوزیت دندان کمتر میشود. در برخی مواقع پوشش کامپوزیت دندانها را نسبت به نوشیدنیهای سردوگرم حساستر میکند. این موضوع برای غذاهای سفت و سنگین نیز اتفاق میافتد. پوششهای کامپوزیت نیز مانند دندانهای طبیعی با نوشیدن چای و قهوه غلیظ رنگ میگیرند و نسبت به این مواد آسیبپذیرند. مهم است بدانید که بروز این معایب در افرادی که از دندانپزشک بدون مهارت یا کامپوزیتهای متشکل از مواد بیکیفیت استفاده میکنند، بسیار بیشتر است، در این صورت ممکن است کامپوزیت دندان با عوارض زیر همراه باشد:
- حساسیت لثه و دندانها
- پوسیدگی دندان
- ایجاد بوی نامطبوع در دهان
- متمایزشدن دندانهای دارای کامپوزیت از طبیعی
درد بعد از کامپوزیت دندان
در شرایط عادی و در افراد سالم، بعد از کامپوزیت دندان، درد احساس نمیشود. بهطورکلی حساسیت و درد دندان بعد از کامپوزیت در افراد دارای دندانهای پوسیده و افرادی که دندانپزشک برای ایجاد فضا تغییراتی را روی لثه و دندان ایجاد کرده باشد، دیده میشود. این درد در افراد مختلف درجات مختلفی دارد. عفونت، دارابودن پوسیدگی، عدم انجام عصبکشی و دندانهای با مینای ضعیف از جمله دلایل درد و حساسیت بعد از کامپوزیت محسوب میشوند. بهتر است بعد از کامپوزیت استفاده از غذاهای سفت و چسبنده را به حداقل برسانید و مراقبتهای بهداشت دهان و دندان را نیز انجام دهید. در صورت طولانیشدن درد به دندانپزشک مراجعه کرده و مورد معاینه قرار بگیرید.
تأثیر کامپوزیت بر سلامت و زیبایی دندان
کامپوزیتها پوششهای محکمی هستند که مانند محافظی روی دندانها قرار میگیرند. این پوششها از پوسیدگی، شکستگی و سایش دندانها جلوگیری میکنند. علاوه بر این به دلیل پر کردن فاصله اضافی بین دندانها میتوانند جلوه زیبایی به لبخند شما هدیه کنند. کامپوزیت دندان از هر نوعی که باشد با ترمیم جزئی دندانها اعتمادبهنفس شما را افزایش داده و باعث بهبود روابط اجتماعی شما خواهد شد. این پوششها با رفع تیرگی دندانها، زیبایی چهره شما را چندبرابر میکنند.
مراحل کامپوزیت دندان چگونه است؟
اولین مرحله قبل از کامپوزیت دندان، بررسی دندانها از نظرداشتن عفونت، جرم و شل بودن است. در ابتدا میبایست دندانهای معیوب و نیاز به خدمات دندانپزشکی مانند پر کردن و عصبکشیکردن درمان شوند تا کامپوزیت دندان امکانپذیر باشد. پس از این اقدامات، کامپوزیت دندان با کمک اسید برای سفت کردن دندان شروع میشود.
این ماده برای استحکام بهتر کامپوزیت ضروری است. در مرحله بعد رنگهای کامپوزیت روی دندان قرار میگیرند. یکی از رنگهای پرکاربرد در این زمینه رنگ xbw است. پس از رنگکردن نوبت به قرار دادن کامپوزیتها بهصورت لایهلایه روی دندان میشود. در این مرحله کامپوزیت روی کل دندانها یا برخی از آنها که دچار مشکلاتی از جمله تیرگی، شکستگی یا پوسیدگی مینا هستند قرار داده میشود. در مرحله آخر نور آبی مرئی برای سفت کردن کامپوزیت روی دندانها تابانده میشود.
طول عمر کامپوزیت دندان چقدر است؟
محدوده مشخصی برای تعیین طول عمر کامپوزیت وجود ندارد و این موضوع به میزان زیادی به نوع متریال کامپوزیت، مهارت دندانپزشک، نوع دندانها، سن، تغذیه و رعایت بهداشت دهان و دندان وابسته است. در حالت طبیعی و در صورت رعایت موارد فوق، طول عمر کامپوزیت دندان 5 تا 7 سال براورد میشود. در این مدت امکان برداشتن کامپوزیتها و کار گذاشتن کامپوزیتهای جدید برای افراد وجود دارد.
آیا کامپوزیت عوارض دارد؟
در صورت انجام کامپوزیت دندان به روش اصولی و با استفاده از متریال باکیفیت این روش درمانی، عوارضی را در پی نخواهد داشت. عوارض کامپوزیت دندان زمانی آشکار میشوند که دندانپزشک قبل از کامپوزیت دندان به مواردی مانند عفونت، پوسیدگی، بیماریهای زمینهای، سن و… بیتوجه باشد. البته در حالت کلی برخی افراد دارای عارضههایی پس از کامپوزیت میشوند که در ادامه به آنها میپردازیم:
- حساسیت دندان
- همرنگ نبودن دندانها
- بوی بد دهان
- عفونت و درد لثه
- وجود فاصله میان دندانها
چه کسانی نباید کامپوزیت کنند؟
بهطورکلی انجام کامپوزیت دندان برای افراد زیر توصیه نمیشود:
- افرادی که دارای بیماریهای لثه فعال هستند.
- افرادی که دارای بیماری خودایمنی مانند دیابت نوع ۱ یا ام اس هستند.
- افرادی که در خواب دندانقروچه میکنند.
- افراد دارای دندانهای پوسیده هستند.
- افراد دارای دندانهای باریشه لق هستند.
مراقبت های بعد از کامپوزیت دندان
برای افزایش عمر کامپوزیت دندان و نتیجه رضایتبخش از آن بهتر است اقدامات زیر را انجام دهید:
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- عدم انجام دندانقروچه
- استفاده از غذاهای نرم
- استفاده از مسواکهای سافت (نرم)
- کشیدن نخ دندان
- نوشیدن قهوه و چای به مقدار کم و بهصورت رقیق
هزینه کامپوزیت دندان
بهطورکلی کامپوزیت بهعنوان یک تکنیک ارزان قیمت در حیطه دندانپزشکی محسوب میشود که هزینه آن از ایمپلنت و لمینت بسیار پایینتر است. قیمت کامپوزیت دندان با توجه به نوع کامپوزیت، تعداد فک، نوع کلینیک دندان پزشکی و همچنین برند کامپوزیت متفاوت است. در میان کامپوزیتها قیمت کامپوزیت سرامیکی به دلیل متریال باکیفیت بیشتر بالاتر بوده و کامپوزیت ونیر بهعنوان یک روش اقتصادی در نظر گرفته میشود. این هزینه به دلیل نوسانات قیمت مواد اولیه کامپوزیت در طول سال شامل تغییراتی میشود.
جمع بندی
روش کامپوزیت دندان، یک گزینه مناسب برای رفع تیرگی، شکستگی و ترمیم دندانها به شمار میرود. این تکنیک در کمترین زمان ممکن انجام میشود و به دلیل کم بودن احتمال عوارض، بسیار پرطرفدار است. کامپوزیت دندان میتواند فاصله بین دندانها را از بین ببرد و طرح لبخند شما را زیباتر کند. البته کیفیت و نتیجه کار به میزان زیادی به تبحر تیم دندانپزشکی بستگی دارد که دارای تجربه، مهارت، علم و دانش کافی هستند و از بهترین متریال کامپوزیت دندان استفاده میکنند.
