ارتودنسی برای اغلب افرادی که دندانهای نامرتب، کج و عقب رفته دارند، پیشنهاد می‌شود. این روش برای دندانهای فوقانی روبه جلو، فاصله زیاد بین دندان‌ها، وجود شکاف در لب یا کام و دندانهای بیرون‌زده الزامی خواهد بود. عدم هماهنگی دندان‌ها باعث می‌شود تا دائماً گونه خود را گاز بگیرید و روی ماهیچه فک شما فشار وارد شود. سردرد به دلیل مشکلات مفاصل فک از دیگر علائمی بوده که از نیاز به انجام ارتودنسی خبر می‌دهد. سن مناسب ارتودنسی معمولاً ۹ الی ۱۴ سالگی است؛ اما براساس نوع مشکل، این زمان از فردی به فرد دیگر تغییر می‌کند.
سن مناسب ارتودنسی
لازم است تا کودک در ۷ سالگی برای معاینه و چکاپ به دندان پزشک اطفال مراجعه نماید. در این سن دندانپزشک می‌تواند ناهنحاری‌های فک و سایر مشکلات دندانهای دائمی را تشخیص دهد. در اکثر مواقع درمان ارتودنسی دندان هنگام ریزش دندانهای شیری و رشد دندانهای جدید آغاز می‌شود. دندانهای دائمی بین ۸ الی ۱۴ سالگی رشد می‌کنند و به همین دلیل سن مناسب ارتودنسی در حالت کلی حدود ۹ الی ۱۴ سالگی است. با این حال این زمان به موقعیت دندانهای هر کودک بستگی دارد و برای تشخیص دقیق بهترین زمان، لازم است تا به دندانپزشک مراجعه کنید.
چگونگی تشخیص سن مناسب ارتودنسی و نیاز به انجام آن
یکی از عواملی که نیاز شما به ارتودنسی را تایید می‌کند، پوشیده شدن دندانهای پایین توسط دندانهای بالا است. داشتن دندانهای اضافی، عادت مکیدن انگشت و رشد نامرتب دندان‌ها نیز از جمله مشکلاتی هستند که با ارتودنسی برطرف میشوند. همچنین اگر دندان‌هایتان بیرون‌زده و کج هستند یا یکی از دندان‌ها از لثه بیرون نیامده نیز با مراجعه به دندانپزشک و مشورت با وی، می‌توانید برای انجام ارتودنسی اقدام نمایید. افرادی که عادت به انجام دندان‌قروچه دارند یا دندانهای آن‌ها از یکدیگر فاصله دارند نیز از کاندیداهای ارتودنسی به شمار می‌روند. برخی دیگر از عواملی که نیاز به ارتودنسی را تایید می‌کنند عبارتند از:
- عدم بسته شدن راحت لب‌ها
- عدم قرارگرفتن دندان‌ها روی یکدیگر
- وجود فاصله زیاد بین دندانهای بالایی و پایینی
- گاز گرفتن مکرر گونه و زبان
- داشتن لبخند لثه‌ای
- اختلال در جویدن یا تکلم
- وجود شکاف در لب یا کام
- عدم انجام چکاپ دندان‌ها در ۷ سالگی
اختلال در جویدن
برای عمل جویدن باید دندانهای فک بالا و فک پایین تقریباً روی یکدیگر حرکت کنند. اگر دندانهای یک سمت کمی عقب‌تر یا جلوتر باشند، یک دوره کامل جویدن مختل می‌گردد. علاوه‌بر این عدم هماهنگی دندانهای بالایی و پایینی می‌تواند منجر به بدشکل شدن لبخند شود. این مشکل مخصوصاً در کودکان با عوارضی مانند گوشه‌گیری و کاهش اعتمادبه نفس همراه خواهد بود. ارتودنسی روش درمانی موثری برای بهبود این ناهماهنگی است.
دندان های کج
در بعضی از افراد فضای کوچک دهان برای رشد همه دندان‌ها کافی نیست. به همین دلیل برخی از دندان‌ها کج و معوج یا به صورت چرخشی و پیچ‌خورده رشد می‌کنند. در چنین مواقعی لازم است تا برای صاف کردن دندان‌ها از ارتودنسی کمک بگیرید. ارتودنسی سبب می‌گردد دندان‌ها مرتب و یک‌دست شوند؛ در نتیجه فشار ناشی از جویدن و گاز گرفتن روی تمام دندان‌ها به صورت متعادل پخش می‌شود. ارتودنسی علاوه‌بر قوس دادن و زیباتر کردن ظاهر دندان‌ها، از لثه‌ها و مفاصل فک نیز مخافظت می‌نماید.
عدم تناسب فک بالا و پایین
افرادی که اندازه فک بالا و فک پایین آن‌ها با یکدیگر فرق دارد نیز نیازمند ارتودنسی هستند. کوچک بودن فک پایینی باعث می‌شود هنگام بستن دهان فک بالا آویزان بماند که به آن اوربایت می‌گویند. همچنین زمانی که فک بالا کوچک‌تر از فک پایینی باشد نیز آندربایت گفته می‌شود. ارتودنسی به برطرف کردن این ناهنجاری‌های فک کمک می‌کند.
لبخند لثه ای
لبخند لثه‌ای زمانی ایجاد می‌شود که به هنگام لبخند زدن بیش از 4 میلی‌متر از لثه‌ها نمایان گردد. اکثر افرادی که لبخند لثه‌ای دارند، از این موضوع رنج می‌برند و سعی می‌کنند با دهان بسته بخندند؛ اما این مشکل به راحتی با ارتودنسی برطرف خواهد شد. دندانپزشک گاهی اوقات پس از معاینه، جراحی فک و صورت را برای رفع نواقص فک و مادرزادی پیشنهاد می‌دهد و برخی از مواقع نیز از ارتودنسی کمک می‌گیرد.
شکاف لب
شکاف لب هنگامی ایجاد می‌شود که قبل از تولد بافتی که لب بالا و دهان را تشکیل می‌دهد از یکدیگر فاصله بگیرد. رشد نادرست دندان‌ها، ایجاد اختلال در جویدن و برگشتن غذا به بینی، مشکلاتی در گفتار، عفونت گوش، گلودرد و… از عوارضی هستند که شکاف لب به مرورزمان برای کودک ایجاد می‌کند. این افراد معمولاً دچار مشکلات دندانی نیز میشوند. توسط ارتودنسی می‌توان نامرتبی و کجی دندان‌ها را برطرف کرد. سن مناسب ارتودنسی برای افراد مبتلا به شکاف لب دوره نوزادی، 5 الی 6 سالگی، دوره دندانی یعنی 7 الی 11 سالگی و زمان رشد دندانهای دائمی یعنی 12 الی 18 سالگی است.
فاصله بین دندانی
فاصله بین دندانی یکی دیگر از مشکلاتی است که به ارتودنسی نیاز دارد. هم در کودکان و هم در بزرگسالان ممکن است بین دو یا چند دندان فاصله وجود داشته باشد. اگر بین دندانهای کودکان فاصله باشد، ممکن است در دوره بلوغ این فاصله‌ها برطرف گردند و دندان‌ها به هم نزدیک شوند؛ اما در بزرگسالان بدون انجام ارتودنسی این فاصله‌ها برطرف نخواهند شد.
ارتودنسی بین ۱۵ الی ۱۸ سالگی
در گاهی مواقع دندانپزشک انجام ارتودنسی ذندان در سنین بالاتر را پیشنهاد می‌دهد. به عنوان مثال افرادی که با مشکل آندربایت مواجه هستند باید تا تکمیل رشد فک منتظر بمانند و در صورت اقدام برای این‌کار، ممکن است در آینده نیاز باشد تا مجدداً برای انجام ارتودنسی اقدام نمایند. به همین دلیل در چنین اختلالاتی سن مناسب ارتودنسی بین ۱۵ الی ۱۸ سالگی است.
ارتودنسی بالای ۱۸ سالگی
اکثر افرادی که امروزه به سراغ درمان ارتودنسی می‌روند، افراد بالای ۱۸ سال هستند. این افراد با این کار به بهبود طرح لبخند و جلوگیری از پوسیدگی دندانهای خود کمک می‌کنند. ارتودنسی علاوه‌بر تاثیر بر زیبایی، در جلوگیری از از دست دادن دندان، لثه و استخوان، ساییدگی غیرعادی مینای دندان و درد TMJ یا TMD که به مفاصل گیج‌گاهی، فکی مربوط می‌شود نیز موثر است.
سخن پایانی
ارتودنسی دندان روش درمانی موثری برای برطرف کردن مشکلات فک، طرح لبخند، اوربایت و آندربایت است. اگر احساس می‌کنید که دندانهای فک بالا یا پایین شما جلوتر هستند، بهتر است که به کلینیک دندان پزشکی مراجعه نمایید تا نیاز یا عدم نیاز شما به ارتودنسی مورد بررسی قرار گیرد. مکیدن انگشت، تغذیه نامناسب، پوسیدگی دندان و اختلالات گفتاری از دیگر علائمی هستند که از نیاز به ارتودنسی خبر می‌دهند. سن مناسب ارتودنسی برای کودکان ۹ الی ۱۴ سالگی است؛ اما احتمال دارد که پس از ۱۴ سالگی نیز ارتودنسی برای برطرف کردن برخی از اختلالات انجام گیرد.
