ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی شاخه ای از دانش دندانپزشکی است که به شناسایی، پیشگیری و اصلاح بی نظمی دندان ها، ناهنجاری فک ها و الگوهای نامناسب بایت(جفت شدن دندان ها) می پردازد. ارتودنتیست، دندانپزشکی است که بتواند این ناهنجاری ها را به موقع تشخیص دهد و به صورت اصولی درمان ارتودنسی دندان را در مدت زمان کوتاه انجام دهد.
تشخیص اینکه فرد به ارتودنسی نیاز دارد یا خیر، فقط توسط ارتودنتیست انجام می شود. اما به طور کلی می توان گفت که افرادی که هر یک از این مشکلات را داشته باشند، نیاز به ارتودنسی دارند.
کراس بایت(crossbite)
در حالت عادی دندانهای فک بالا کمی جلوتر از دندانهای فک پایین قرار دارند. در کراس بایت دندان و یا دندان‌ها در یک منطقه خاص دهان در وضعیت نامناسبی قرار خواهند گرفت.
شلوغی و تراکم زیاد دندان‌ها (Teeth crowding)
این مورد زمانی اتفاق می افتد که دهان فضای لازم برای قرارگیری همه دندان‌ها را نداشته باشد. همچنین دیر افتادن یا زود افتادن دندان های شیری نیز می تواند نظم دندان های دائمی را به هم بزند و سبب این اتفاق شود.
فاصله دندان‌ها (Spacing)
فاصله بیش از حد، علاوه بر بحث زیبایی و تاثیر بر لبخند؛ می‌تواند لثه را بیشتر در معرض باکتری‌ها قرار دهد باعث التهاب لثه و پوسیدگی دندان شود.
دندانهای نهفته (Impacted teeth)
دندان نهفته، به دندانی گفته می شود که بخشی از آن یا همه آن در زیر لثه مانده و نمی تواند از آن خارج شود. این اتفاق بیشتر در مورد دندان عقل رخ می دهد. دندان های نیش نیز ممکن است وقتی که بیمار دندانهای شلوغ داشته باشد، تحت تاثیر قرار گیرد.
دندانهای کج (crooked teeth)
ارتودنسی دندان های نامرتب و کج و قرار دادن آن ها در موقعیت بهتر، زیبایی لبخند را همراه خواهد داشت.
انواع ارتودنسی دندان
ارتودنسی در انواع مختلف برای انتخاب وجود دارد اما به طور کلی ارتودنسی به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم می شود.
ارتودنسی ثابت
در ارتودنسی ثابت، امکان جدا کردن یا جا به جایی براکت توسط بیمار وجود ندارد. ارتودنسی ثابت خود به انواع زیر تقسیم می شود.
ارتودنسی لینگوال
در روش لینگوال، براکت ها از پشت روی دندان قرار می گیرد. این درمان مناسب کسانی است که نمی خواهند در موقعیت های اجتماعی براکت های روی دندان دیده شود. به همین علت، به این نوع ارتودنسی، ارتودنسی نامرئی هم می گویند اما براکت های پشت دندان ممکن است باعث تحریک، حساسیت و درد زبان شوند یا حتی احتمال مشکل در تکلم در برخی بیماران نیز مشاهده شده است.
ارتودنسی دیمون
در این روش از براکت هایی با قابلیت باز و بسته شدن خودکار استفاده می شود. تفاوت این سبک با روش سنتی در این است که به جای استفاده از براکت های فلزی که لازم است به طور منظم نیاز به تنظیم و جا به جایی دارد، از براکت هایی استفاده می شود که با تراز شدن دندان ها، به طور طبیعی حرکت می کند و نیاز به جا به جایی توسط پزشک ندارد. از این رو تعداد دفعات لازم برای مراجعه به پزشک را کاهش چشمگیری خواهد داد. در روش دیمون، دیگر نیازی به استفاده از کش های کوچک در اطراف براکت نیست که این امر سهولت در تمیز کردن را برای بیمار به همراه خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: چه زمانی ارتودنسی لازم است؟
ارتودنسی متحرک
در این روش برعکس ارتودنسی ثابت، دستگاه به راحتی توسط بیمار، جا به جا می شود و به جای براکت از انواع پلاک استفاده می شود که شامل این موارد است.
پلاک های نامرئی
در این مدل از پلاک هایی شبیه به پلاستیک شفاف استفاده می شود که بر روی دندان نمایان نباشد. در صورت استفاده از این نوع پلاک لازم است هر دو هفته یک بار آن را عوض کنید.
پلاک با فنر z
اگر یک یا چند دندان قدامی در موقعیت درست خود نباشد، برای منظم کردن آن ها، از این نوع پلاک استفاده می شود.
پلاک فانکشنال
در صورتی که فک پایین بیمار عقب و فک بالا جلو باشد و شدت این نامیزانی کم باشد، از پلاک فانکشنال برای اصلاح استفاده می شود.
ریتینر(پلاک نگهدارنده)
از آنجایی که دندان ها پس از اتمام دوره درمان تمایل دارند به حالت اولیه خود بازگردند، از این نوع پلاک ها جهت جلوگیری پس از ارتودنسی استفاده خواهد شد تا جلوی این امر گرفته شود.
عوارض ارتودنسی
- از آنجا که تمیز نگه داشتن سطح دندان به علت چسبیدن براکت سخت خواهد شد، احتمال پوسیدگی دندان و عفونت لثه بالا می رود.
- در طول درمان به دندان ها فشار وارد می شود تا حرکت کنند؛ بنابراین، ممکن است در اثر این فشار ریشه برخی دندان ها تحلیل رود.
- مشکل تکلم در صورت استفاده از ارتودنسی لینگوال
تغییر فرم لب بعد از ارتودنسی
با قرار گرفتن براکت ها روی دندان، لب ها کمی برجسته می شوند و تا پایان دوره درمان، این برجستگی ادامه خواهد داشت. اما وقتی این دوره به اتمام برسد و پلاک ها برداشته شود، فرم لب ها به حالت عادی بر خواهد گشت.
جمع بندی
ارتودنسی یکی از روش های درمانی و زیبایی در دندانپزشکی است که می تواند برای بهبود نظم دندان، کاربرد داشته باشد. در کل ارتودنسی در دو نوع ثابت و متحرک انجام می شود. نوع ثابت و متحرک آن نیز خود به چندین مدل تقسیم می شود که انتخاب آن بستگی به هزینه، نوع مشکل دندان و شرایط کلی بیمار خواهد داشت. این درمان هم مانند سایر درمان ها عوارض خاص خود را به همراه دارد که با مراقبت صحیح در طول دوره می توان از بروز بسیاری از این عوارض جلوگیری کرد. همچنین تغییر جزیی در فرم لب بعد از ارتودنسی، امری طبیعی است که پس از اتمام دوره، فرم لب ها به حالت قبل باز خواهد گشت. اگر دندان شما هم نیاز به ارتودنسی دارد، با کلینیک دندان پزشکی دکتر حسینیان تماس بگیرید.
